Kościół w Górznie
kościół drewniany,  pałac,  park krajobrazowy,  Powiat ostrowski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Wielkopolskie zamki, pałace i dwory,  Wieś

Górzno

Booking.com

Wieś w gminie wiejskiej Ostrów Wielkopolski, na szlaku turystycznym Gołuchów- Sobótka- Lewków, powiat ostrowski. Górzno położone jest przy drodze krajowej nr 11 Poznań-Ostrów-Bytom, ok. 7 km na północ od Ostrowa, na wysokości ok. 135 m n.p.m. Znane od 1403 roku (wieś rycerska). Do XVII wieku była jedną z większych wsi w regionie. Później utraciła swoje znaczenie. W XIX wieku należała do rodu Lipskich, właścicieli Lewkowa.

Kościół

Obecny kościół pod wezwaniem św. Mateusza Apostoła pochodzi z 1755 roku z fundacji Fabiana Moszyńskiego, chociaż losy samej parafii mogą sięgać nawet XIV wieku. Dwa lata po jego wybudowaniu wnętrze wyposażono dzięki dotacji Michała Niwskiego. Przyjrzyjmy się cechom architektonicznym tego budowanego na zrąb obiektu. Konstrukcję zrębową tworzą długie, poziome bale, układane jeden na drugim i łączone ze sobą w narożach za pomocą specjalnych wycięć. Szczeliny między balami wypełnia się np. zaprawą, a dawniej głównie mchem. Charakterystyczną cechą większości takich budynków są wystające w rogach końce belek – tak zwane ostatki. W przypadku Górzna nie jest to tak dobrze widoczne z uwagi na oszalowanie, czyli dodatkową warstwę desek pokrywającą ściany. Część prezbiterialna, mieszcząca ołtarz główny, jest zwrócona ku wschodowi. Do prezbiterium dobudowano od północy zakrystię; do nawy od południa kruchtę a od zachodu wieżę.

Mamy u nas w diecezji cząstkę sztuki góralskiej. W latach 30. XX wieku wnętrze świątyni wybito drewnem sosnowym w stylu zakopiańskim. Według lokalnej tradycji jest to dzieło górali podhalańskich. Detale faktycznie przywołują na myśl twórczość wywodzącą się z tego jakże pięknego regionu, tak przecież ukochanego przez Jana Pawła II. Z jakiej przyczyny zdecydowano się na taki zabieg prawie 80 lat temu? Całe przedsięwzięcie sfinansował Kazimierz Lipski na ślub córki Anny Lipskiej z hrabią Władysławem Czarneckim z Raszew. Zapewne taka dekoracja musiała zrobić dobre wrażenie na przybyłych gościach. Fundatorzy tej przebudowy to bardzo zacna, katolicka rodzina pełna patriotów oraz przedstawicieli inteligencji. Jan Aleksander Lipski doczekał się nawet tytułu kardynała, a byli tam także biskupi czy ambasadorowie. Jedna z ich dawnych rezydencji znajduje się w parku tuż obok omawianego kościoła. Jeszcze przed tym kiedy Lipscy pojawili się w Górznie istniał długoletni zwyczaj, iż po uroczystościach odpustowych miejscowy dziedzic zapraszał wszystkich obecnych na nim księży na obiad odpustowy do dworu. Tradycję tą przerwał w 1870 roku ówczesny właściciel wsi Ignacy Bereźnicki, za co zresztą wytoczono mu proces sądowy, który przegrał. 20 sierpnia 1872 roku doszło do ugody i umowy między nowym właścicielem majątku Józefem Lipskim a księdzem Ludwikiem Moczyńskim: „Dalsze prowadzenie w tej sprawie procesu przyjmuję na siebie i swoich sukcesorów – przyszłych dziedziców Górzna i na zawsze wyprawiania wzmiankowanego odpustu„. Po II wojnie światowej, ze względu na prześladowanie Kościoła jak i właścicieli majątków, ta tradycja ustała. Obecnie znajdujący się tutaj pałac, wzniesiony na miejscu starego dworu, niestety nie jest udostępniany do zwiedzania, ale za to przed mszą świętą możemy odwiedzić opisywany kościół. Zobaczymy tam ołtarz główny pochodzący z 2 poł. XVIII wieku wraz z drewnianymi rzeźbami św. Wawrzyńca i św. Jana Nepomucena. Mamy tutaj do czynienia z barokowym przykładem sztuki sakralnej. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono płótno św. Sebastiana i św. Rocha, a w prawym figurę NMP z Dzieciątkiem. Warto zwrócić uwagę na chrzcielnicę w kształcie anioła trzymającego czarę z lat 60. XVIII wieku. W 2008 roku zamówiono i wykonano nowe ławy, które czerpią ze wzornictwa góralskiej sztuki ludowej. Pomysł ten pojawił się podczas zwiedzania Zakopanego i pielgrzymki do Matki Bożej Częstochowskiej na Bachledówce.
Miejscową tradycją jest obchodzenie odpustu św. Rocha a nie uroczystości ku czci patrona kościoła, czyli św. Mateusza. Zwyczaj ten pochodzi jeszcze z XIX wieku i jest związany z obrazem św. Rocha, do którego zanoszono modły podczas epidemii. Podobna sytuacja występuje w świątyni pw. św. Fabiana i św. Sebastiana w Krotoszynie.
Przed kościołem stoi współczesna drewniana dzwonnica z 1999 roku, która służy również za kaplicę przedpogrzebową. W pobliżu także XIX-wieczny pomnik rodziny Bereźnickich, tej samej z którą się procesowano, w kształcie obelisku.

Pałac

Neoklasycystyczny pałac Lipskich z 1912 roku, powstały po rozbudowie dworu z XIX wieku. We wnętrzach zachowana klasycystyczna, stiukowa dekoracja wnętrz o motywach patriotycznych. Obecnie własność prywatna, obiekt niedostępny.

Źródło: Tekst o drewnianym kościele pierwotnie opublikowany w Opiekunie, dwutygodniku Diecezji Kaliskiej;
materiały własne, Marek Olejniczak, Powiat ostrowski- przewodnik; Fot. Aleksander Liebert.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt. Postaw mi kawę na buycoffee.to

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

CAPTCHA