kościół drewniany,  kościół murowany,  Miasto,  muzeum,  Powiat pleszewski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Transwielkopolska Trasa Rowerowa,  zabytkowy ratusz

Pleszew

Booking.com

Pleszew to niewielkie miasto powiatowe leżące między Kaliszem a Jarocinem, sięgające swoimi korzeniami XIII wieku. Najcenniejszym zabytkiem Pleszewa, pamiętającym jeszcze epokę wieków średnich, jest kościół pw. św. Floriana. Planujesz zwiedzanie miasta? Nocuj w Pleszewie i okolicach!

Historia

Pierwsza wzmianka o Pleszewie pojawia się w 1283, kiedy z nadania Przemysła II otrzymał prawa miejskie. Było to miasto prywatne, założone zapewne na prawie średzkim. Jak na ówczesne standardy uważano go za miasto średniej wielkości, czego potwierdzeniem było zobowiązanie do wystawienia dwunastu pieszych żołnierzy na wyprawę malborską w 1458 roku. Dla porównania sąsiedni Jarocin wystawił ich dziesięciu a Krotoszyn dwóch. Po zniszczeniu w 1637 założeno nowe miasto. W 1793 roku w wyniku II rozbioru Polski Pleszew znalazł się w zaborze pruskim. Wybuch pożaru w 1806 roku zniszczył miasto, w tym kościół i ratusz. Domy budowano wtedy z łatwopalnych materiałów, ówczesna straż pożarna nie miała takich możliwości technicznych jak obecnie, a więc nawet małe zaprószenie mogło się skończyć tragicznie. Widok zniszczonego w 2/3 miasta zapewne dawał do myślenia…

Ratusz

Ratusz został wzniesiony 1835 roku w stylu klasycystycznym na miejscu poprzedniego spalonego obiektu. Pierwszy tego typu obiekt stał już tutaj w XV wieku. Między 1906–1912 rokiem wzniesiono piętrowy, neoklasycystyczny aneks wschodni. Jest to obiekt murowany, dwutraktowy, z podłużnym środkowym korytarzem, trzykondygnacyjny, nakryty dachem naczółkowym, z pierwotną fasadą od południa, urozmaiconą środkowym pseudoryzalitem z trójkątnym tympanonem. Zabudowa wokół ratusza w większości pochodzi z XIX wieku.

Kościół pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela

Świątynia istnieje co najmniej od XIV wieku, także mury obiektu, obecnie otynkowane, są zapewne gotyckie.Wielokrotnie go przebudowywano w wyniku czego utracił cechy stylowe. Po pożarze z 1806 roku został odbudowany w latach 1807–1822. W latach 50. XX w. na ścianach i sklepieniach naw oraz prezbiterium wykonano sztukaterie o formach rokokowych. Wewnątrz znajdują się 3 ołtarze klasycystyczne.

Kościół pw. św. Floriana

Pierwsza wzmianka o kościele, a właściwie wtedy jeszcze kaplicy powstałej na peryferiach średniowiecznego grodu, pochodzi z 1444 roku. Już wtedy kaplica nosiła wezwanie św. Floriana. Postać ta, kojarzona głównie jako obrońca przed ogniem, jest opiekunem wykonawców takich zawodów jak strażak, hutnik, kominiarz, garncarz czy piekarz. Jak ważny był to święty dla Pleszewa niech świadczy fakt, iż z przywileju króla Jana Olbrachta z 1493 roku jeden z dwóch jarmarków w mieście odbywał się w dniu święta właśnie św. Floriana (4 maja).
Gotycka kaplica w dolnej części była zbudowana z polnych kamieni, a ponad nie z cegły ceramicznej. Do naszych czasów zachował się w ścianie północnej oryginalny otwór drzwiowy prowadzący do murowanej zakrystii. To z kolei boczne pomieszczenie sakralne wywodzi się najprawdopodobniej z okresu poszerzenia funkcji kaplicy w 2 połowie XVI wieku, na którym to cmentarzu chowano zmarłych. Wypada złożyć w tym miejscu kilka słów wyjaśnienia – dlaczego w serii poświęconej drewnianym kościołom opisywany jest na pozór murowany obiekt? Otóż występuje tutaj ciekawy przypadek, gdzie prezbiterium wzniesione jest z kamieni oraz cegieł a nawa z drewna. Jest to stosunkowo rzadko spotykane rozwiązanie, chociaż oczywiście nie jedyne w swoim rodzaju. Podobna sytuacja w naszej Diecezji występuje w Kościelcu Kaliskim. Istniejącą do dzisiaj drewnianą nawę dostawiono do pleszewskiej świątyni w 1745 roku z fundacji ks. Ludwika Pełki oraz innych dobroczyńców. Przebudowa ta była związana z niszczycielską wichurą, która nadwyrężyła starszą i zniszczoną już zębem czasu konstrukcję. Wtedy także dach pokryto gontem i wykonano od podstaw nową sygnaturkę. Warto przybliżyć postać gospodarnego księdza Pełki. Żył on w latach 1706-1782, był pleszewskim proboszczem i kanonikiem chockim. Z okresem sprawowania jego funkcji wiąże się współpraca parafii z zakonnikami (Ojcowie Reformaci) z pobliskiego Chocza. To przypuszczalnie w tych czasach należy osadzać legendę związaną z pleszewską świątynią: “Podobno któryś z opatów klasztoru w Choczu tak prześladował zakonników, że ci pewnego razu uciekli, zabierając ze sobą wielki ołtarz z kościoła klasztornego. Schronili się w Pleszewie i tu na przedmieściu wybudowali drewniany kościółek. Później reformaci pogodzili się z opatem i powrócili do klasztoru, ale zbudowana przez nich świątynia pozostała“. Każdą tego typu opowieść należy oczywiście traktować z przymrużeniem oka. Prawdą jest, że Bracia zapisali się w dziejach kościoła, jednak na pewno nie stali u zarania jego dziejów. Ołtarz główny zapewne złożono na miejscu, choć jego malowidła faktycznie wskazują na wpływ zakonu franciszkańskiego. Do dzisiaj na prawym ołtarzu bocznym znajduje się ich herb w postaci dwóch skrzyżowanych rąk. Jak mówi stare przysłowie: w każdej legendzie jest ziarno prawdy. Zachowane akta wizytacyjne dostarczają nam pewniejszych informacji o innych ciekawych zdarzeniach z przeszłości. Pod koniec XVIII wieku miał się tutaj znajdować budynek eremity, czyli osoby, która z pobudek religijnych wycofuje się z życia w społeczeństwie i decyduje się na życie w izolacji i celibacie. Ponoć przebywał w nim według reguły św. Franciszka pustelnik Tomasz Kozłowski. Z innych zapisków wizytacyjnych dowiadujemy się, że w 1811 roku znajdowały się tutaj relikwie św. Floriana. Nie wiadomo skąd dokładnie zostały tutaj sprowadzone ani kiedy zniknęły. Kult tego patrona przed ognień musiał być istotny dla wiernych, o czym mogły świadczyć zgromadzone w kościele wota. Nic dziwnego, że tak gorliwie zwracano się do św. Floriana, czy innych obrońców przed zagładami, bowiem miasta często stawały się ofiarą katastrofalnych w skutkach pożarów. Jedno z najgorszych tego typu zdarzeń w Pleszewie miało miejsce na początku XIX wieku. Domy budowano wtedy z łatwopalnych materiałów, ówczesna straż pożarna nie miała takich możliwości technicznych jak obecnie, a więc nawet małe zaprószenie mogło się skończyć tragicznie. Widok zniszczonego w ¾ miasta zapewne dawał do myślenia…
We wnętrzu kościoła zachowało się do naszych czasów sporo ciekawych świadectw minionych epok. Oprócz głównego barokowego ołtarza z XVIII wieku występują tutaj także dwa ołtarze boczne. Najcenniejszym zabytkiem świątyni jest późnogotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem, ale warto także zwrócić uwagę na wczesnobarokową figurę św. Leonarda oraz św. Jadwigi Śląskiej. Na lewej ścianie nawy wisi duży obraz Adoracji matki Boskiej z połowy XVII wieku.
Ważną datą w dziejach świątyni było erygowanie w 1925 roku nowej parafii pw. św. Floriana. Stało się to dzięki zabiegom ówczesnego proboszcza pleszewskiego księdza Kazimierza Niesiołowskiego. Jednak aż do 1953 roku administratorem parafii był każdorazowo proboszcz parafii pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Pleszewie. Dopiero dzięki dekretowi prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego z dnia 20 lipca 1953 roku parafia pw. św. Floriana usamodzielniła się. Jej proboszczem został wówczas ks. Jan Schmelter.

Dawny zajazd pocztowy – Muzeum Regionalne

Dawny zajazd pocztowy, wzniesiony około 1820–1830 roku, o cechach klasycystycznych.Obecnie budynek Muzeum Regionalnego.

Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica

Budynek wzniesiony w latach 1910–1912 roku z użyciem form klasycystycznych jako Królewska Szkoła Realna, z oficyną mieszczącą mieszkanie dyrektora.

Dawne Starostwo

Dawne starostwo z XIX/XX wieku. W latach powojennych budynek mieszczący przychodnię, od kilku lat jest własnością prywatną, popada w ruinę.

Źródło:P. Anders, W. Łęcki, P. Maluśkiewicz. Słownik Krajoznawczy Wielkopolski; www.pleszew.pl; www.pleszew.pttk.pl; materiały własne; Fot. Aleksander Liebert

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt. Postaw mi kawę na buycoffee.to

One Comment

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

CAPTCHA