Pałac w Raszewach
pałac,  park krajobrazowy,  Powiat jarociński- zabytki i atrakcje,  Wielkopolskie zamki, pałace i dwory,  Wieś

Raszewy

Wieś leżąca w gminie Żerków, powiat jarociński. Liczy około 650 mieszkańców. W XVI wieku Raszewy były własnością Zarembów, w XVII wieku Czarnkowskich i Noskowskich, w XVIII wieku Gliszczyńskich i Ponińskich, a od 1806 roku do II wojny światowej Czarneckich. W 1892 założono tutaj hodowlę kłusaków (koni). W dobie świetności majątek liczył 257 ha.

Pałac

Raszewy – fotografia z początku XX wieku

Pałac powstały w latach 1887-1888 dla hrabiego Zygmunta Czarneckiego według projektu Zygmunta Gorgolewskiego na miejscu poprzedniego dworu. Jest to budynek klasycystyczny o cechach neobarokowych. W fasadzie frontowej ganek nad którym znajduje się rozległy taras. W korpusie głównym wysunięty ryzalit, nad którym znajduje się trójkątny fronton z herbem. Po obu stronach korpusu głównego znajdują się wysunięte ryzality boczne.

Prób zobaczenia wnętrza pałacu podejmowałem kilka- na szczęście w końcu się udało. Największe wrażenie robi cudem ocalała, unikatowa polichromia wykonana przez Piotra Kubowicza prawdopodobnie w 1912 roku w pomieszczeniu reprezentacyjnej klatki schodowej. Co w niej takiego niezwykłego? Nie znam innego miejsca, gdzie artysta wykonałby malunki tylu pałaców- w tym wypadku należących do fundatora, czyli Czarneckich. Zobaczymy tutaj rezydencje m.in. w Pakosławiu, Golejewku, Siekowie, Rusku, Dobrzycy, Wielichowie, Rakoniewicach czy dla odmiany kościoła w Brzóstkowie.

Ktoś powie- megalomania. Może i tak, ale na pewno rodzina ta była dumna ze swoich osiągnięć, statutu materialnego oraz historii rodu, czego wyrazem jest zachowany do dzisiaj kompletny program malarski tegoż pomieszczenia. Wprawne oko dostrzeże także symbole postępu i mechanizacji w rolnictwie, jak chociażby wykorzystanie ówczesnej nowinki technicznej, czyli lokomobili. Oprócz tego zobaczymy także liczne motywy kwiatowe oraz… polskie godło, które pojawiło się w tej formie dopiero w 1919 roku. Musiało więc zostać domalowane później niż wskazuje na to datacja pozostałych malunków.

Skromną sztukaterię zobaczymy jeszcze w pomieszczeniu dawnego salonu, skąd roztacza się widok na okazały taras. Niestety, w pozostałych pomieszczeniach, oprócz kilku pieców kaflowych, stolarki drzwiowej oraz okiennej nie zachowały się inne dekoracje. Nadanie po wojnie nowej funkcji, czyli mieszkań oraz biur PGR zniszczyło oryginalny układ wnętrza i pozostałe zdobienia. Warto jeszcze wspomnieć o zachowanej drugiej klatce schodowej, ascetycznej w porównaniu z głównym wejściem, a przeznaczonej dla służby. Została ona zmyślnie zaprojektowana i łączy wszystkie kondygnacje, w tym okazałe, wysokie piwnice i pokaźny strych.

Po upadku słusznie minionego ustroju w pałacu dalej funkcjonowały biura firmy zajmującej się rolnictwem, czyli Gospodarstwa Rolnego Raszewy. Taki stan rzeczy trwał do 2018 roku. Po wyprowadzce spółki i lokatorów pałac opustoszał, co jak wiemy z doświadczenia prowadzi tylko i wyłącznie do dalszej degradacji. Nowy dzierżawca skupia swoją działalność na uprawianiu okolicznych pól. Wprawdzie sprawuje właściwą opiekę nad miejscem, czego nie można mu zarzucić- dzięki odpowiedzialnemu podejściu zabytek jest pilnowany i dobrze zamknięty, martwi jednak brak rzeczywistego wykorzystania pałacu. Spółka, która opuściła budynek słusznie w jednym z wywiadów martwi się o stan budynku należącego do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, ponieważ zaprzestano w nim ogrzewania. Wilgoć ewidentnie nie służy polichromii, co zresztą widać gołym okiem. Dziczeje także park, który niegdyś był ozdobą wsi. Nie wchodząc w spory pomiędzy poprzednim dzierżawcą a KOWRem zapewne wszyscy, którym los pałacu nie jest obojętny chcieliby, aby znalazł się inwestor, który wykorzystałby potencjał miejsca i zachował zabytek dla kolejnych pokoleń.

Źródło:P. Anders, W. Łęcki, P. Maluśkiewicz. Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Leonard Durczykiewicz. Dwory Polskie w Wielkiem Księstwie Poznańskiem (1912); Stanisław Lityński. Złota Księga ziemiaństwa polskiego poświęcona kulturze i wytwórczości rolnej. Warszawa 1929, materiały własne, Fot. Aleksander Liebert

Zadanie publiczne pn. „WOW- Wiedza o Wielkopolsce” jest współfinansowane ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu – Departament Edukacji i Nauki w ramach otwartego konkursu na realizację w formie wspierania zadań publicznych Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie edukacji w roku 2021.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.


Exit mobile version