kościół murowany,  park krajobrazowy,  Powiat ostrowski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Wieś,  z lotu ptaka

Skalmierzyce

Wieś o charakterze miejskim, licząca około 4 tysięcy mieszkańców, tworząca zespół wraz z miastem Nowe Skalmierzyce. Leżaca na terenie powiatu ostrowskiego. Jest siedzibą Urzędu Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce, co stanowi ewenement na skalę kraju- to jedyny przypadek wsi, na terenie której znajduje się siedziba burmistrza.

Historia

Pierwotnie „Scarbimirzyce”. Znane już od 1343 roku. Z 1357 roku pochodzi informacja, według której Kazimierz Wielki potwierdza własność kapituły gnieźnieńskiej (miejscowość należała do niej do 1793 roku). W 1815 założono na terenie wsi osadę z komorą celną przy granicy niemiecko-rosyjskiej – późniejsze Nowe Skalmierzyce.

Sanktuarium

Pierwsze pisane wzmianki o skalmierzyckiej parafii pojawiają się w 1343 roku. Skalmierzyce były wówczas wsią dotacyjną proboszczów gnieźnieńskich. Jak podają źródła, w roku 1579 osada liczyła około 10 gospodarstw, w tym karczmę i rzemieślnika. Potwierdzają one istnienie w tym okresie drewnianego kościoła. Około roku 1600 miejscowy proboszcz gnieźnieński Piotr Tylicki, późniejszy biskup krakowski, w miejscu starego kościoła wybudował nowy również drewniany. Kilkanaście lat później dobudowano do niego murowaną, późnorenesansową kaplicę Matki Boskiej krytą kopułą. W 1643 roku świątynia została konsekrowana przez sufragana gnieźnieńskiego Jana Madalińskiego. W 1791 roku rozebrano drewnianą nawę zmieniając budulec na bardziej trwałą cegłę. Jednocześnie od strony południowej dodano murowaną kaplicę św. Józefa przez co kościołów uzyskał formę krzyża. W 1873 roku nastąpiła dalsza rozbudowa o część zachodnią i wieżę.

Kaplica Matki Bożej jest najstarszą i zarazem najpiękniejszą częścią kościoła. Posiada charakter późnorenesansowy. Wzniesiona na planie kwadratu przykrytego kopułą, ozdobioną stiukowymi listwami i kasetonami. Jej narodowy charakter przejawia się w polichromii przedstawiającej w narożnikach orły piastowskie i jagiellońskie. W zwieńczeniu stropu widnieje kaseton z medalionem MB. otoczony napisem „Gwiazdo Morska o Maryjo Królowo Korony Polskiej nie opuszczaj nas„. Centralne miejsce w ołtarzu z drewna, bogato złoconym, zajmuje duży /104×154 cm/, obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus pochodzący z około XV wieku, nieznanego artysty w stylu malarstwa włoskiego prawdopodobnie szkoły weneckiej. W prawej dłoni Matki Bożej umieszczono berło – symbol władzy królewskiej. W tle widać postaci aniołów – skąd wziął się tytuł obrazu. Kult Maryi w Skalmierzycach datuje się od XV wieku. Dowodem otrzymanych za pośrednictwem wizerunku łaska są liczne wota. Najcenniejszym jest srebrny ryngraf z roku 1634, podarowany przez króla Władysława IV w podziękowaniu za zwycięstwo nad Turkami. Madonna i Jezus przybrani są w piękne kute w srebrze złocone sukienki zdobione motywami aniołów i kwiatów. Nad ich głowami umieszczone są korony złote wysadzane kamieniami szlachetnymi. Koronacji obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus dokonał ks. kardynał Stefan Wyszyński 4.09.1966 roku, w Tysiąclecie Powstania Państwa Polskiego. Było to wydarzenie olbrzymiej wagi w historii tego kościoła. Wnęki ołtarza wypełniają rzeźby świętych św. Wojciecha i św. Stanisława bpa oraz św. Kazimierza i św. Wacława. W górnej części umieszczono obraz ukazujący chrzest Pana Jezusa w Jordanie udzielany przez Jana Chrzciciela. Mensę pokrywa płaskorzeźba w drewnie lipowym przedstawiająca „Ostatnią Wieczerzę” wg Leonarda da Vinci, dłuta miejscowego artysty ludowego Józefa Wawrzyńczaka z 1893 roku. Stalle w kaplicy z obrazami ukazują tajemnicę różańca św. i sceny symboliczne ze Starego Testamentu.

Duże młodsze zabytki, jednak nie mniej ciekawe, to dwa witraże umieszczone w prezbiterium z początku XX wieku projektu czołowego przedstawiciela Młodej Polski czyli Włodzimierza Tetmajera. W klasycystycznym ołtarzu głównym umieszczono obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Ołtarz pochodzi z 1902 roku, został zaprojektowany przez polskiego architekta z Kalisza w stylu klasycznym. Po stronie Ewangelii znajduje się statua św. Wojciecha, a po drugiej stronie św. Stanisława bpa. Drzwi tabernakulum są ozdobione złoconą płaskorzeźbą przedstawiającą Zwiastowanie N.M.P. Wzrok przykuwają również bardzo realistyczne stacje drogi krzyżowej umieszczone we wnękach ścian wzdłuż nawy.

Plebania

Na terenie parafii znajduje się plebania z końca XIX wieku. Jest to budynek murowany, na planie litery T, od zachodu znajduje się balkon na czterech kolumnach i mansarda mieszkalna.

Dom katolicki

Obiekt ten pochodzi z początku XX, zbudowany jest na planie litery T. Jak głosi tablica umieszczona na jednej ze ścian: „Dom ten postawiony w 1909 roku był siedzibą zasłużonego Banku Ludowego, ogniskiem polskości, w w listopadzie i grudniu 1918 roku ośrodkiem przygotowań zbrojnego oddziału powstańczego Skalmierzyc i okolicy. Nocą 29 grudnia 1918 roku oddział powstańczy wyruszył stąd do walki z pruskim zaborcą.” Przy Domu Katolickim rósł dąb, posadzony w pierwszą rocznicę uzyskania niepodległości (11.XI. 1919), który niestety 100 lat później został ścięty z uwagi na chorobę i zagrożenie upadkiem.

Park przykościelny

Na uwagę zasługuje zadrzewienie w parku przykościelnym w Skalmierzycach. Rosną tam 2 lipy, jesion, 3 wiązy szypułkowe, które ze względu na sędziwy wiek i imponujące rozmiary zaliczono do pomników przyrody. Pięknym okazem jest bluszcz pospolity, który rośnie naprzeciw plebani oraz na cmentarzu.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.

One Comment

  • Janina Władysława Janiszewska

    W parafii Skalmierzyce zamieszkali moi 3xpradziadkowie Franciszek i Zofia z Cylów Wawrzyniakowie, którzy na starość przenieśli się do córki ze wsi Strzegowa. Franciszek Wawrzyniak zmarł w Boczkowie 14,01,1854 roku, a żona jego Zofia z Cylów 06.09.1852 r i zostali pochowani na miejscowym cmentarzu. Jestem wdzięczna ze zdjęcia ze Skalmierzyc bo wyjechać tam nie mogę.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.


Exit mobile version