kościół murowany,  Powiat kaliski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Wieś

Chełmce

Wieś leżąca w gminie Opatówek, powiat kaliski. Liczy około 230 mieszkańców. Znajduje się na wzniesieniu (197 m n.p.m.), z którego roztacza się wspaniały widok na okoliczne miejscowości. Już z daleka widoczna jest wieża przekaźnikowa wzniesiona w 1960 roku. Ślady osadnictwa w Chełmcach sięgają epoki brązu.

Kościół

Pierwotnie wzgórze pogańskie, a od kilkuset lat istotne miejsce dla chrześcijan. Przy dobrej pogodzie widoczne nawet z kilkunastu kilometrów. Najstarsza wieś i parafia w powiecie kaliskim. Majestatyczna sylwetka przywołująca na myśl gotyckie świątynie i charakterystyczna wysoka wieża – te wszystkie zdania nawiązują oczywiście do kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmcach, ważnego miejsca kultu maryjnego na mapie diecezji kaliskiej.

Początki Chełmc to daleka przeszłość. Badania archeologiczne potwierdzają tu ślady osadnictwa sięgającego aż po epokę brązu oraz związek ze słynnym szlakiem bursztynowym ciągnącym się od Imperium Rzymskiego do wybrzeża Bałtyku. Najstarsze podania wspominają, iż w miejscu, gdzie znajduje się obecny kościół, była wcześniej świątynia pogańska, a później także gród obrony.  Po przyjęciu chrztu i procesie ewangelizacji, to tutaj miała powstać pierwsza parafia rzymsko-katolicka w okolicach Kalisza. Czy tak było faktycznie, pewnie już się nie dowiemy. Tradycja kronikarska wiąże także powstanie tutejszego kościoła z legendarnym Piotrem Duninem sprzed bez mała 900 lat. Bez wątpienia miejsce to jest głęboko zakorzenione w historii.

Pierwotnie na wzgórzu znajdowały się drewniane świątynie, które z upływem czasu, bądź też pożarów, były zastępowane nowymi obiektami. Sytuacja tutejszej parafii w połowie XIX wieku była nie do pozazdroszczenia. Dotychczasowy, stuletni, drewniany kościół ulegał bardzo szybkiemu niszczeniu. Jak podawał ks. Grzanowski w swoim liście skierowanym do Konsystorza Generalnego Kaliskiego: ,,Kościół tutejszy tak dalece jest spustoszały, że nawet zupełnym grozi niebezpieczeństwem przez zawalenie. Ażeby przypadek taki osobliwie podczas odbywającego się nabożeństwa na zgromadzonych w kościele zostających ludzi nie nastąpił, donoszę tym wnioskiem, ażeby PS Konsystorz raczył łaskawie Rząd Gubernialny o tem zawiadomić, aby tego ważnego przedmiotu na rzecz, nie szkodny, ale zaradczy skutek odniosła w zapobieżeniu niebezpieczeństwa.” Na budowę nowej świątyni trzeba było jeszcze trochę poczekać. Problem niejako sam rozwiązał się 21 maja 1881 roku, kiedy to podczas gwałtownej burzy w kościół uderzył piorun. Stara świątynia została doszczętnie spalena z wyjątkiem części prezbiterium, gdzie znajdował się obraz Matki Boskiej Chełmckiej. Przygotowania do odbudowy ruszyły pełną parą. Pod koniec roku był już nawet gotowy projekt autorstwa Józefa Chrzanowskiego. W trakcie prowadzonych prac wzgórze świątynne obniżono aż o pięć metrów, aby obiekt tak pokaźnych rozmiarów mógł się zmieścić. Przy przekopywaniu terenu znaleziono szczątki ludzkie oraz przedmioty użytkowe sprzed 1000 lat, co potwierdziło tezy o istnieniu tutaj grodziska. Cegły wykorzystane do wzniesienia ścian zewnętrznych zostały wykonane w kaliskich cegielniach, natomiast  materiał do wykańczania wnętrza oraz konstrukcji filarów pochodził z rozebranego klasztoru w Ołoboku. Tempo robót było ekspresowe, jednak natrafiono także na problemy – zaczęła pękać wieża! W związku z tym postanowiono obniżyć ją o 9 metrów i wykończyć zabudową z drewna, by nie narażać świątyni. Prace budowlane sfinalizowano w 1883 roku. W następnych latach wykończono wnętrze, które prezentuje się dzisiaj wspaniale. Tak jak dawniej w prezbiterium kościoła mieści się słynący łaskami obraz Matki Boskiej Siewnej, który wśród wiernych cieszy się wielką czcią. 7 września 2008 roku został on koronowany przez bp Stanisława Napierałę. Korony dla obrazu pobłogosławił papież Benedykt XVI. W prezbiterium znajdują się także relikwie bł. Franciszka Stryjasa, niezwykle ofiarnego katechety zamordowanego w kaliskim więzieniu przez gestapo 31 lipca 1944 roku. 

Oprócz ciekawego wystroju wnętrza, łącznie z XIX-wieczną polichromią, warto zwrócić uwagę na jedyne w swoim rodzaju organy. Unikatowy charakter tego instrumentu nadaje szafa organowa, na której znajdują się dwadzieścia cztery grające i poruszające się figurki aniołów. Instrument datowany jest na początek XX wieku, jednak sam prospekt jest znacznie starszy, liczy grubo ponad 200 lat. Pierwotnie znajdował się w ewangelickiej świątyni w Starych Bogaczowicach, dopiero później trafił do Chełmc. Niedawno organy wraz z ,,orkiestrą aniołów” przeszły generalny remont, znów cieszą uszy i oczy parafian oraz osób odwiedzających świątynię. 

Źródło:Gminna Biblioteka Publiczna im. Braci Gillerów w Opatówku; P. Anders; W. Łęcki, P. Maluśkiewicz. Słownik Krajoznawczy Wielkopolski; ks. Sławomir Kęszka, Dzieje parafii Narodzenia NMP w Chełmcach, Kalisz 2008. Fot. Aleksander Liebert

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.


Exit mobile version