dwór,  kościół murowany,  park krajobrazowy,  Powiat pleszewski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Wielkopolskie zamki, pałace i dwory,  Wieś,  z lotu ptaka

Kościelna Wieś

Booking.com

Ogólne informacje

Wieś leżąca w powiecie pleszewskim, w gminie Gołuchów, nad Prosną. Kościelna Wieś liczy około 2 tys. mieszkańców, znajduje się przy trasie KaliszPoznań.

Historia

Pierwsi mieszkańcy pojawili się na tych terenach co najmniej pod koniec XII wieku. W tym czasie miejsce to upodobali sobie norbertanie, którzy założyli tu pierwszy kaliski klasztor – najprawdopodobniej podwójny: męski oraz żeński. Jeszcze w XII stuleciu norbertanie opuścili Kościelną Wieś, a na ich miejsce przybyli benedyktyni. Ci zagościli tu na dłużej – aż do zamknięcia klasztoru w 1797 roku. Niestety, dziś praktycznie nie ma śladów obecności mnichów w Kościelnej Wsi, pozostałości klasztoru zostały rozebrane.

W 1706 roku na polach pomiędzy miejscowościami Kościelna Wieś, Dobrzec i Warszówka rozegrała się tzw. bitwa pod Kaliszem. Starło się wówczas około 50 tysięcy żołnierzy Stanisława Leszczyńskiego oraz Augusta II. Ten największy epizod wojny północnej przeszedł do historii jako bitwa pod Kaliszem. Do dziś przy ul. Szwedzkiej ostał się kurhan, w którym pochowano poległych.

Kościół

Działający tutaj na początku XII wieku konwent norbertański prawdopodobnie wywodził się ze Steinfeldu. Tutejsza prepozytura miała być dwukonwentowa, czyli męska i żeńska. Nie zagościli oni jednak długo w tym miejscu, odstępując wzgórze benedyktynom podporządkowanym opactwu w Tyńcu, którzy przystosowali do swoich potrzeb założenie klasztorne odpowiednio je rozbudowując. 

Pierwotny kościół w Kościelnej Wsi wzniesiony został jako obiekt jednonawowy z kwadratowym prezbiterium zamkniętym absydą – tak charakterystyczną dla obiektów romańskich. Mury obwodowe świątyni wykonano z obrobionych ciosów granitowych. Warto zaznaczyć, iż kościół oraz czworoboczny klasztor należały do tych skromniejszych założeń. Do dzisiaj zachowały się drobne fragmenty obiektu z XII wieku, rozbudowy z XIII wieku oraz lat późniejszych.

Prawdopodobnie już w XIV – XV wieku wyburzono mur absydy i przedłużono prezbiterium w kierunku wschodnim. Dalsza rozbudowa i przedłużenie chóru zakonnego miały miejsce prawdopodobnie w XVII – XVIII wieku. Następna znacząca zmiana to dostawienie dwóch kaplic do nawy, tworzących plan krzyża. W tej postaci świątynię możemy oglądać do dzisiaj. Gdyby nie kasata zakonu po ponad 600 latach obecności, pewnie obiekt wyglądałby jeszcze inaczej. Wygląd terenu przykościelnego z bramą, murem oraz dzwonnicą to już zasługa działającej w XIX wieku parafii. Z klasztoru do naszych czasów nie zachowało się właściwie nic, jednak po wejściu  do wnętrza obiektu nadal dostrzeżemy wiele pamiątek po benedyktynach.

Wewnątrz świątyni od razu rzuca się w oczy bogaty rokokowy wystrój kościoła pochodzący głównie z XVIII wieku. Zacznijmy zwiedzanie od prezbiterium – unosząc głowę zobaczymy polichromię nieznanego autora, wykonaną  około 1760 r. Malowidła złożone są z kilku kompozycji wypełniających sklepienie krzyżowe. W centralnym polu widnieje monstrancja z Hostią otoczona przez symbole czterech Ewangelistów z otwartymi księgami. Po bokach wypisane są wersety pieśni: „Bądźże pozdrowiona Hostyo…”. W polu tęczy namalowane zostały atrybuty św. Wawrzyńca, patrona tego kościoła, czyli ruszt i palma męczeńska w glorii. Po bokach znajdują się kartusze ze słowami św. Wawrzyńca wypowiedzianymi podczas męczeństwa.

W lunetach sklepienia ukazane zostały cztery emblematy: jeden z koroną i tęczą symbolizującą niebo, drugi z ogniem piekielnym, trzeci z symbolami śmierci w postaci trumny, czaszki i kości, klepsydry i gasnącej pochodni oraz cyprysów, czwarte malowidło z otwartym grobem i z dwiema skrzyżowanymi trąbami. Emblematy te odnoszą  się do czterech rzeczy ostatecznych. Na łuku tęczowym znajduje się kartusz z datą „1124” odnoszącą się do historii kościoła. Postać św. Wawrzyńca widzimy także w bogato zdobionym ołtarzu głównym. Ołtarz ten zawiera w sobie ciekawostkę – na zwieńczeniu znajduje się Matka Boża Królowa Świata siedząca na kuli ziemskiej. Jest to rzadkie przedstawienie, które nieczęsto można zobaczyć w kościołach.

Zaraz obok znajduje się unikatowy obiekt sakralny z warsztatu wielkopolskiego – ambona połączona z konfesjonałem oraz chrzcielnicą. Powstanie takiego scalenia funkcji jest pewnie związane z ograniczoną liczbą miejsca w świątyni. Kompozycję wnętrza uzupełniają ołtarze boczne związane z klasztorem, czyli św. Benedykta z Nursji i św. Scholastyki. Warto zwrócić także uwagę na barokowe organy z 1775 roku wykonane przez Josepha Ostrowskiego.

Dwór

Dwór wybudowany przez Narcyza Kreczunowicza na początku XX wieku.,  kryty wysokim dachem czterospadowym. Obecnie stanowi siedzibę Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian.

Dwór

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt. Postaw mi kawę na buycoffee.to

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

CAPTCHA