Krajenka

Miasto położone w powiecie złotowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krajenka. Nazwa ośrodka wywodzi się od słowa Krajna, jakim określano region położony kiedyś na skraju państwa polskiego. Najstarsze informacje źródłowe o Krajence pojawiają się w 1286 roku. Pierwszym znanym nam rodem, który tutaj gospodarował byli Donaborscy herbu Toporzyk. To oni w miejscu dawnych, ziemnych obwarowań wznieśli pierwszą siedzibę rycerską. Z czasem osada rozrosła się do wielkości miasta. Prawa miejskie zostały nadane w 1420 roku z rąk króla Władysława Jagiełły. Pierwsze udokumentowane wzmianki o osadnictwie żydowskim pochodzą natomiast z 1557 roku.  Na przestrzeni wieków właścicielami tych ziem byli Danaborscy, Kościeleccy, Grudzińscy, Działyńscy i Sułkowscy. W czasie pożaru w 1787 roku miasto spaliło się niemal doszczętnie, lecz szybko je odbudowano. Ostatnim polskim gospodarzem był adiutant króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Jakub Komierowski. Poległ on w 1809 roku w bitwie z Prusakami, a zaborcze władze skonfiskowały jego włości. Od 1839 roku Krajenka i jej okolice znalazły się w rękach Hohenzollernów. W 1910 roku miejscowość liczyła 3430 mieszkańców.

Kościół

Kościół parafialny pw. św. Anny to jeden z najciekawszych zabytków sakralnych regionu. Stanowi unikalny przykład adaptacji szesnastowiecznego, gotycko-renesansowego skrzydła dawnego zamku na świątynię katolicką. Pierwotną siedzibę rycerską wzniesiono na wzgórzu na lewym brzegu Głomii prawdopodobnie w miejscu wcześniejszej siedziby. Budowę właściwego, murowanego obiektu rozpoczął najprawdopodobniej Andrzej Kościelecki wznosząc w 1 połowie XVI wieku okazałe skrzydło. Prace były kontynuowane przez kolejnych właścicieli, czyli Grudzińskich. Za czasów Działyńskich dobra były dzierżawione, a zamek stopniowo popadał w ruinę. Sytuacja odmieniła się, kiedy obiekt przejął w 1743 roku Aleksander Józef Sułkowski i przeprowadził tutaj remont oraz rozbudowę. W okresie rozkwitu rezydencja posiadała obszerne czteroskrzydłowe założenie z wewnętrznym dziedzińcem pośrodku.

Potomkowie nie byli jednak dla zamku tak łaskawi rezygnując z jego pierwotnej funkcji. Księżna Anna Sułkowska najstarsze skrzydło przeznaczyła na kościół parafialny, a pozostałe mury rozebrano. Adaptacja była jak na owe czasy całkiem nowatorska, wyburzono wówczas wszystkie ściany wewnętrzne i stropy, zmieniono także układ okien oraz zaprojektowano nową więźbę dachową. Zamówiono także późnobarokowe wyposażenie, które zasadniczo zachowało się do naszych czasów. Co ciekawe przetrwała także wysoka, sześciokondygnacyjna wieża nakryta baniastym hełmem z latarnią zwieńczonym krzyżem i chorągiewką z datą 1774.

Zespół młyna

Jest to jeden z nielicznych na terenie Wielkopolski zabytków techniki z połowy XIX wieku, który funkcjonuje do czasów obecnych. Zachowany do dziś młyn wzniesiono w 1877 roku początkowo jako wodny, a następnie w 1910 roku przeprowadzono jego elektryfikację. Obok budynku powstał obiekt mieszkalno-biurowy oraz magazyn. Murowano- drewniany młyn jest podpiwniczony, trójkondygnacyjny, poprzedzony drewnianą rampą.

Po 1945 roku przekazanie zabytku powstającej szkole gospodarczej uchroniło go od dewastacji. W późniejszym okresie szkoła ulegała licznym przekształceniom i reorganizacjom, obecnie funkcjonuje jako Zespół Szkół Zawodowych Przemysłu Spożywczego im. Stanisława Staszica, a młyn nadal mieli mąkę.

Dawny kościół ewangelicki

Świątynia ewangelicka powstała w 1846 roku według planów wybitnego architekta Carla Friedricha Schinkla. Jest to budynek wzniesiony w stylu neogotyckim, zaprojektowany na planie prostokąta, wymurowany z czerwonej cegły. Do bryły kościoła od zachodniej strony dobudowana jest wysoka, charakterystyczna wieża z zegarem. Po II wojnie światowej zabytek został przejęty przez katolików i od tej pory stał się kościołem pw. św. Józefa Robotnika parafii pw. św. Anny w Krajence.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.