dwór,  kościół drewniany,  park krajobrazowy,  Powiat pleszewski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Wielkopolskie zamki, pałace i dwory,  Wieś

Kuchary

Wieś znajdująca się w powiecie pleszewskim, przy drodze do Kalisza, około 6 km od Gołuchowa. Liczy około 550 mieszkańców.

Historia

Kuchary były wzmiankowane już w 1198 roku jako książęca osada służebna. Jak podają „Dwory Polskie w Wielkiem Księstwie Poznańskiem” Leonarda Durczykiewicza wieś była własnością Józefa Czapskiego. W 1358 roku jako wieś szlachecka Kuchary przeszła na własność Konwentowi Kanoników Regularnych zakonu Augustynów w Kaliszu. Przywilej ten potwierdza król Zygmunt I aktem wydanym w Krakowie w roku 1540. Po trzecim rozbiorze Polski Kuchary przeszły na własność Krystyana Fryderyka Thönne Reichsgrafa von Lüttichau, w późniejszym etapie odstąpiono je w 1799 roku za 2000 talarów Michałowi Jerliczowi, który rok później sprzedał je za 8000 talarów księciu i landgrafowi Hesko-Darmstadzkiemu, Jerzemu Karolowi. Ale i ten nie był długo właścicielem, odstępując Kuchary dnia 2 czerwca 1822. Od roku 1835 -1838 właścicielem Kuchar był Stefan Grabowski, od którego odkupił je Anastazy Czapsk. W 1912 roku dwór został zakupiony przez Czesława Wize.

Kościół

Kuchary po raz pierwszy pojawiły się na kartach historii w 1198 roku jako książęca osada służebna. W 1358 roku, zgodnie z przywilejem nadanym przez króla Kazimierza Wielkiego, przeszły na własność konwentu kanoników laterańskich z Kalisza. Istniejący do dzisiaj drewniany kościół pw. św. Bartłomieja został wybudowany ok. 1680 roku z fundacji prepozyta tegoż zakonu ks. Adama Niesobowicza. Jest to obiekt konstrukcji zrębowej, orientowany, z drewna modrzewiowego. Do nawy na planie zbliżonym do kwadratu przylega węższe, trójbocznie zamknięte prezbiterium, z zakrystią od strony północnej. Przy nawie od zachodu znajduje się wieża mieszcząca w przyziemiu kruchtę. Bracia sprawowali pieczę nad obiektem aż do początku XIX wieku, kiedy to dekretem arcybiskupa Ignacego Raczyńskiego zniesiono kaliski zakon. Po tym okresie patronat nad kościołem i parafią obejmuje proboszcz w sąsiednich Kucharkach. W 1963 parafia otrzymała własnego duszpasterza. Parafia pw. św. Bartłomieja w Kucharach liczy stosunkowo mało wiernych, jednak wspólnymi siłami, pod kierunkiem ks. proboszcza Pawła Frąckowiaka, udaje się stopniowo odnawiać cenne wyposażenie. Celem takich prac jest przywrócenie pierwotnych walorów artystycznych oraz przede wszystkim zachowanie świadectw minionych epok dla kolejnych pokoleń. Efekty działań prowadzonych od 2000 roku zdecydowanie robią wrażenie. Za cały wkład poniesiony w ratowanie dziedzictwa należy się parafianom ogromny szacunek, a widok dobrze konserwowanych przedmiotów to dla miłośnika zabytków miód na serce. Ostatnie ważne prace na zewnątrz budynku prowadzone były w 2008 roku. Drewniane ściany oraz dach kryty gontem zostały wówczas fachowo zakonserwowane specjalistycznymi środkami firmy Tikkurila.
Wśród wielu ciekawych paramentów zgromadzonych tutaj na przestrzeni wieków szczególną uwagę przyciąga drewniane popiersie św. Mikołaja z relikwiami… św. Walentego, patrona pięknej miłości. Przedmiot ten już ze względu na swoje 500 lat istnienia, datuje się go bowiem na XVI wiek, powinien być obiektem szerszego zainteresowania. Mógł być on ufundowany dla poprzedniej stojącej tutaj świątyni lub pochodzić z kościoła św. Mikołaja z Kalisza, dzisiejszej Katedry, należącej dawniej do… wspomnianych przeze mnie wcześniej kanoników laterańskich. Trop ten wydaje się być wysoce prawdopodobny, chociaż brak na ten temat informacji źródłowych. Zagadką jest także umiejscowienie kości św. Walentego w relikwiarzu stworzonym do przechowywania szczątków innego świętego. Można tylko przypuszczać, że uczyniono to jako tymczasowe zabezpieczenie przed profanacją lub jest to wynikiem przypadkowej zamiany. Relikwie znajdują się w trzymanej przez biskupa księdze, w której wydrążono niewielki otwór.

Wyposażenie wnętrza jest nieco starsze od samej świątyni. Ołtarz główny oraz boczne datuje się na pierwszą połowę XVII wieku. Prezentują styl wczesnobarokowy. Szczególnym kultem otacza się tutaj obraz przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem znajdujący się w lewym ołtarzu bocznym. Licznie zgromadzone wota świadczą o wielu spełnionych prośbach. Królowa Świata znajduje się także w ołtarzu głównym. Dzieło to zostało namalowane w 1635 roku, przedstawia adorację Matki Boskiej przez świętych Stanisława i Wojciecha. Poniżej obrazu znajduje się mensa ołtarzowa z wizerunkiem apostołów w strojach polskich. Pewną ciekawostką jest odnaleziona podczas konserwacji ołtarza, pod południową kolumną, moneta z 1738 roku wybita w Berlinie. Świadczy ona o momencie przywiezienia ołtarza do Kuchar. W taki oto sposób przodkowie chcieli przekazać nam jakże cenną informację o dacie sprowadzenia zabytku. Ustawienie ołtarza prawdopodobnie wiązało się ze zmianą jego formy, gdyż nasza drewniana świątynia jest zdecydowanie mniejsza niż kaliski kościół św. Mikołaja, skąd obiekt prawdopodobnie mógł pochodzić. Istnieje przypuszczenie jakoby półkoliście zamknięty obraz z przedstawieniem „Koronacji Matki Boskiej” stanowił pierwotnie jedną całość z ołtarzem. Dzisiaj znajduje się on po lewej stronie prezbiterium. Całość wróciła niedawno z konserwacji, dzięki czemu prezentuje się nad wyraz pięknie. Podobne prace przeszła także barokowa chrzcielnica z ok. 1660 roku wykonana w kształcie drzewa rajskiego. Na powrót czeka obecnie ołtarz św. Bartłomieja, patrona tego miejsca. Naprawy wymienionych tutaj zabytków, a trzeba dodać, że to tylko kilka przykładów, podjęła się Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki Katarzyny i Arkadiusza Wypych z Kostrzyna Wielkopolskiego. Efekty działań konserwatorów można z powodzeniem zobaczyć na własne oczy.

Dwór

Dwór pochodzi z początku XIX wieku, został powiększony w roku 1879. Obecnie prawdopodobnie w rękach prywatnych, w trakcie remontu (stan na 2008 rok).

Źródło: Tekst o drewnianym kościele pierwotnie opublikowany w Opiekunie, dwutygodniku Diecezji Kaliskiej;
P. Anders, A. Gulczyński, J. Jackowski – Powiat Pleszewski, WBP Poznań 1999, Leonard Durczykiewicz. Dwory Polskie w Wielkiem Księstwie Poznańskiem (1912); Fot. archiwalna Leonard Durczykiewicz i Sas-Lityński; Stanisław Lityński. Złota Księga ziemiaństwa polskiego poświęcona kulturze i wytwórczości rolnej. Warszawa 1929; Fot. Aleksander Liebert

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.


Exit mobile version