Pomniki Historii

Booking.com

(ok. 306 km)- pętla.
Pomniki Historii to zabytki o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Rangę obiektu podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta RP specjalnym rozporządzeniem. Na terenie Wielkopolski do tej pory wytypowano kilkanaście takich zabytków.

Podróż szlakiem Pomników Historii można rozpocząć w 1. Gnieźnie (0 km), gdzie zobaczymy słynną katedrę p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha. Katedra gnieźnieńska związana jest z początkiem państwa polskiego i miejscem miejscem pochówku patrona Polski – św. Wojciecha. Dzieje pierwsza świątyni sięgają końca IX wieku, kiedy to wybudowano prostokątne oratorium. najduje się tutaj unikalny zabytek sztuki romańskiej w Polsce – drzwi gnieźnieńskie, mieszczące się w południowym portalu katedry. Odlano je z brązu za czasów Mieszka Starego około 1170 roku. Składają się z dwóch skrzydeł z 18. płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia i męczeńskiej śmierci św. Wojciecha.

Dalej kierujemy się do 2. Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy (16 km). Ostrów Lednicki ze względu na unikatowe wartości historyczne, architektoniczne, materialne i niematerialne jest miejscem wyjątkowym. Na wyspie, zwanej Ostrowem Lednickim, zachowały się pozostałości grodu oraz najstarsze, pochodzące bowiem z połowy X wieku), a zarazem najlepiej zachowane pozostałości kamiennych budowli w Polsce: pałacu i kaplicy, otoczonych wałem obronnym. Są to ruiny wczesnopiastowskiego grodu biskupiego wzniesionego w czasach księcia Mieszka I. Prawdopodobnie to tutaj w 1000 roku Bolesław Chrobry podejmował na wyspie cesarza Ottona III, który na znak uznania Bolesława za suwerennego władcę włożył na jego głowę swój cesarski diadem. Wyspa była zamieszkana już w młodszej epoce kamiennej.  Skansen o charakterze archeologicznym, etnograficznym jak i przyrodniczym można zaliczyć do jednego z najważniejszych w Polsce. www.lednicamuzeum.pl/

W dalszą trasę wyruszamy do 3. Poznania (36 km), gdzie wpisany jest historyczny zespół miasta. W 968 roku swą siedzibę umieścił tutaj Jordan, pierwszy biskup Polski. Późne średniowiecze i okres renesansu stanowiły „złotą epokę” w dziejach ośrodka, obszar wewnątrz murów został wówczas ściśle zabudowany. W XIX wieku miasto było centrum działań niepodległościowych w zaborze pruskim, uwieńczonych zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim w 1918-1919. Z uwagi na ilość zabytków po więcej informacji polecam zajrzeć tutaj.

Opuszczając Poznań kierujemy się do 4. Kórnika (22 km). Tam zwiedzimy neogotycki zamek Białej Damy i słynne arboretum kórnickie. Dlaczego zamek a nie pałac? Pierwotnie była to obronna budowla otoczona fosą, dostęp do niej był możliwy przez most zwodzony oraz spuszczaną okutą kratę. Do dziś z tego okresu zachowały się stare mury i piwnice obiektu. W połowie XVI wieku zamek rozbudowano i zwiększono jego funkcje obronne. W XVIII wieku Teofilia z Działyńskich przeobraziła średniowieczny zamek w barokowy pałac. Zamek dzisiejszy kształt – neogotycki, o wyglądzie i charakterze nawiązującym do budowli obronnych – zawdzięcza Tytusowi Działyńskiemu (projekt Karla Friedricha Schinkla) w połowie XIX wieku. W murach zamku mieści się muzeum z wieloma unikatowymi eksponatami

Zaledwie kilka kilometrów dalej znajduje się dwór w 5. Koszutach (9 km). Tutejszy dwór alkierzowy jest wzorcowym przykładem barokowej siedziby szlacheckiej z czasów I Rzeczypospolitej. Obiekt został wzniesiony w II poł. XVIII wieku dla Józefa Zabłockiego, z wykorzystaniem fundamentów poprzedniego budynku z XVII wieku.  Pierwsze dobre wrażenie po zobaczeniu dworu potęguje ciekawie urządzona ekspozycja muzealna we wnętrzu pt. „Mała siedziba ziemiańska w Wielkopolsce”. Pomieszczenia oddają atmosferę XIX i XX ziemskiej rezydencji.

Warto było tutaj zajrzeć, chociaż trzeba się teraz wrócić kilka kilometrów, aby dotrzeć do 6. Rogalina (21 km). Zespół pałacowy cechuje integralność stylistyczna i kompozycyjna założenia w typie entre cour et jardin, w obrębie którego architektura budynków spójnie łączy cechy stylistyczne charakterystyczne dla baroku, rokoka i klasycyzmu. To świadectwo życia i działalności rodziny Raczyńskich na przestrzeni ponad 150 lat.

Jadąc bocznymi drogami w kierunku Śremu trafimy do opactwa w 7. Lubiniu (42 km). Klasztor oo. benedyktynów ma bardzo wczesną metrykę sięgającą pierwszych wieków chrześcijaństwa w Polsce. Jego historia wiąże się ściśle z dynastią Piastów oraz potężnym w średniowieczu wielkopolskim rodem Awdańców.

Kolejny niezwykły klasztor jest blisko, docieramy więc do 8. Gostynia (16 km). Jego zasadnicza część, czyli kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NPM i św. Filipa Neri jest jedynym na terenie Polski czystym importem pełnego baroku włoskiego, w wydaniu weneckim.

Kolejny pobliski Pomnik Historii leży w Rydzynie, chociaż trzeba tutaj zboczyć z trasy (punkt opcjonalny). Pierwsza wzmianka o zamku w Rydzynie pochodzi z połowy XIV wieku. Była to wówczas siedziba Jan z Rydzyny i Czerniny, rycerza i zaufanego dworzanina Władysława II Jagiełły. W rękach spadkobierców po Janie zamek pozostał niemal do końca XVII stulecia. W latach 1704-09 pełnił on rolę siedziby rodowej Stanisława Leszczyńskiego – elekcyjnego króla Polski. W 1738 roku zamek przeszedł w ręce rodziny Sułkowskich – wykończyli oni zamek jako imponującą, podziwianą do dzisiaj budowlę. 

My podążamy jednak do 9. Dobrzycy (44 km). Zespół pałacowo-parkowy jest spójną kreacją stworzoną z połączenia klasycystycznych budynków: pałacu, oficyny i pawilonów parkowych – Panteonu i Monopteru, z parkiem krajobrazowym o cechach romantycznych. Pałac położony jest w południowo-wschodniej części wsi. Mieści się w malowniczym parku krajobrazowym utrzymanym w stylu angielskim. Wybudowano go w latach 1789-90 przez czołowego architekta epoki klasycyzmu, autora między innymi pałacu w Śmiełowie i pałacu w Lubostroniu, Stanisława Zawadzkiego dla adiutanta i szefa kancelarii wojskowej króla Stanisława Augusta, generała Augustyna Gorzeńskiego. Z uwagi na związki Gorzeńskiego z masonerią symbolika architektoniczna pałacu i parku nawiązuje do tradycji wolnomularskich.

Kolejny cenny zabytek znajduje się w 10. Lądzie nad Wartą (50 km). Dawne opactwo jest wybitnym przykładem założenia o cechach stylu gotyckiego i późnobarokowego oraz jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych Wielkopolski. Pierwsza wzmianka o klasztorze pojawia się w 1145 roku, wtedy także powstaje pierwotna zabudowa z której niestety do dzisiaj nie pozostało wiele śladów. W 1331 roku dobra klasztorne spustoszyli Krzyżacy. W połowie XIV wieku nastąpiła przebudowa obiektu dzięki wsparciu Wierzbiętego z Paniewich h. Niesobia oraz wielkopolskich rodów rycerskich. Wzniesiono wtedy do dziś zachowane sklepione krużganki wokół wirydarza, kapitularz ze sklepieniem wspartym na jednym filarze oraz kaplicę św. Jakuba, w której to znajdują się cenne gotyckie polichromie. W 1651 roku rozpoczęto burzenie wschodniej części kościoła i budowę nowego, barokowego. Pracami prowadzonymi do około 1690 i przerywanymi konfliktami ze zleceniodawcami kierował Tomasz Poncino, po nim Jerzy Catenazzi, Jan Koński i Józef Bellotti, potem znów Catenazzi.
Obecnie gospodarzem opactwa jest Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego, które to wzorowo opiekuje się obiektem. Z Lądu zostało ok. 50 km do Gniezna, skąd rozpoczęliśmy swoją przygodę.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.