kościół murowany,  Powiat kaliski- zabytki i atrakcje,  świątynie,  Wieś

Staw

Booking.com

Staw to dawne miasto, obecnie wieś w powiecie kaliskim, w gminie Szczytniki. Staw uzyskał lokację miejską przed 1405 rokiem, zdegradowany w 1870 roku. 

Kościół

Tradycja kościoła w tym miejscu, jak i zresztą historia miejscowości, sięga w przeszłość dalej niż pięć wieków. Zacznijmy od nazwy – skąd się ona wzięła? Prawdopodobnie od: „okolicznych łęgów, nisko położonych, są zapewne dnem dawnego zbiornika wód, którego ślad pozostał w małym strumyku, płynącym z lasów zwanych Jesionka”. Dostępne źródła wspominają o starożytnej metryce, czyli pewnie sięgającej wstecz nawet XIII wieku. Była to dosyć znacząca osada, znajdowało się tutaj nawet targowisko królewskie. Władysław Odonic, książę wielkopolski, uposażając klasztor w Ołoboku nadał mu między innymi Staw. Zapewne zakonnice były fundatorkami pierwszego kościoła parafialnego i uzyskały prawo miejskie dla swej osady. Tak, Staw był przed wiekami miastem! Lokalizacja była ku temu całkiem sprzyjająca, tym bardziej, że znajdował się pomiędzy takimi ośrodkami jak Kalisz, Warta czy Sieradz. Ta lokalizacja była także przyczyną niemałych kłopotów… W 1331 roku Staw został zniszczony przez zakon krzyżacki, a oblegany wówczas Kalisz, główny cel napadu, miał znacznie więcej szczęścia i wyszedł z bitwy zwycięsko. Bracia plądrujący Staw nie oszczędzili niestety nawet istniejącego tutaj kościoła. W 1343 roku szczęśliwie go odbudowano. Co ciekawe, działo się to w tym samym roku, co słynny Pokój Kaliski, w wyniku którego Kazimierz III Wielki w zamian za zrzeczenie się praw do ziemi chełmińskiej, michałowskiej i Pomorza Gdańskiego odzyskał od zakonu krzyżackiego Kujawy i ziemię dobrzyńską. W ten sposób Staw wmieszał się, chcąc nie chcąc, w wielką politykę.

Tak oto stare źródła opisują miejscowość w dobie średniowiecza: „w tych czasach istnieć tu musiało dość ludne i ożywione targowisko, skoro posiadało swą miarę zbożową odrębną od kaliskiej. W końcu XIV, czy też XV wieku Staw z dobrami przeszedł drogą zamiany na własność Jurandów h. Pomian, później Brudzewskimi zwanych”. Jan Jurand, kasztelan spycimierski, a od 1513 roku wojewoda łęczycki wzniósł około 1520 roku nowy murowany kościół, który stoi do dzisiaj. W XVI wieku istniał tutaj szpital dla ubogich i kapliczka Świętego Ducha. Świątynia miała swoje wzloty, jak i upadki, podobnie zresztą jak miasto. W 1722 i 1753 roku niszczona była pożarami, później kilkakrotnie ją restaurowano. W wieku następnym dobudowano do kościoła kaplicę św. Anny, „na której obraz sprawił srebrną sukienkę Kazimierz Rychłowski dziedzic około 1750 roku”. Źródła odnotowują ten fakt, ponieważ cena takiej sukienki (16 grzywien) była wówczas wyższa niż roczne uposażenie całej parafii (12 grzywien). Był to więc całkiem znaczący gest. W XVIII wieku mieszkało się tutaj dobrze, niestety wiek następny przyniósł, jak wiadomo, więcej nieszczęścia dla całego narodu. „W 1800 roku uboga mieścina nie miała dochodów tak, że według opisu z 1818 roku burmistrz od 4 lat nie pobierał pensji. Herbem miasta były trzy wieże z otworami, zakończone krzyżami, środkowa wyższa od bocznych”.Warto tutaj odnotować, iż w 1881 roku było w parafii 2520 dusz, ale później liczba ta malała. Ludność trudniła się wówczas rolnictwem, hodowlą bydła i trzody. W tym czasie Staw traci prawa miejskie, nie jest już nawet siedzibą gminy.

We wnętrzu kościoła cieszą oczy neobarokowe ołtarze z lat 1870-1876. W ołtarzu głównym znajduje się wizerunek św. Mikołaja – patrona kościoła. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem adorowanej przez św. Dominika i św. Franciszka z I połowy XVII wieku. W prezbiterium znajduje się przepiękna ambona w formie łodzi z takimi detalami, jak wzburzone wody, sieci rybackie, maszt z aniołami, czy ryby.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt. Postaw mi kawę na buycoffee.to

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

CAPTCHA