Trzemeszno

Booking.com

Niewielkie miasto położone w powiecie gnieźnieński. Liczy około 8000 mieszkańców. Jest oddalone o około 17 km. na wschód od Gniezna. Pierwsza wzmianka o osadzie i klasztorze pochodzi z 1145 roku.

Trzemeszno okiem XIX-wiecznego badacza

Kościół trzemeszeński datuje dzieje siwoje razem z zaprowadzeniem wiary chrześcijańskiej w Polsce. Znamy z cytatu przywileje wydane dla tej świątyni już w 966 i 1145 roku – wspomina je Paprocki (w Herbarzu) i inni. W tej świątyni złożył Bolesław pierwotnie zwłoki św. Wojciecha, wtedy gdy je od Prusaków kupił. Po przeniesieniu owych relikwij do Gniezna, arcybiskup Radzyn zostawił trzemeszeńskiemu kościołowi znakomite patrykuły świętego ciała. Pierwotna ta świątynia była widać wzniesiona w stylu romańskim, na sposób katedry Akwizgrańskiej. Takiego kształtu domyślać się jeszcze dziś można w szkielecie jej budowy. Augustyanie, kanonikami latereńskimi lub regularnymi zwani, mie li przy trzemeszeńskim kościele opactwo swoje. W przebiegu wieków zniszczał tak dawny budynek, że już Paprocki wspomina, jako za czasów Zygmunta Augusta świecki opat zakonników Aleksander Mieleński mury porządnie opatrzył, klasztorowi gmachów przyczynił, a bibliotekę zakupnem książek wzbogacił. Dzisiejsza postać kościoła datuje się z wieku XVIII, z czasów stylu barroko. Opat Michał Kosmowski zasłużony założeniem a uposażeniem szkół w Trzemesznie, świątynią, o której mówimy, prawie z gruntu wzniósł, w środka zeszłego stólecia. Skarbiec tutejszy przechowuje zabytki dla nas nieocenione, a nawet tak ze względu naukowego ważne, że mało im podobnych naliczyć można w Europie – zwróciły też na siebie uwagę zagranicznych uczonych, a świeżo Lotz zamieścił je już w poczcie pierwszorzędnych starożytności(…).

Gniezno i Trzemeszno.
Wiadomości zebrane przez Józefa Łepkowskiego, 1863.

Kościół klasztorny kanoników regularnych

Początki pierwotnego kościoła romańskiego wzniesionej w Trzemesznie sięgają XII wieku. Powstał on dzięki kanonikom regularnym. Wraz ze świątynią wznieśli oni także drewniane zabudowania klasztorne i gospodarcze. Miejsce to było prawdopodobnie wotum pokutnym króla Bolesława Krzywoustego za oślepienie swego brata Zbigniewa. Ogromne romańskie założenie powiększono jeszcze na przełomie XII i XIII wieku dobudowując transept i wydłużając prezbiterium. W poł. XIII wieku powstały też pierwsze murowane budynki klasztorne. W 1441 roku ranga klasztoru i kościoła wzrosła dzięki utworzeniu opactwa. W drugiej połowie XVIII wieku dokonano gruntownej przebudowy świątyni, inspirowanej przez opata Michała Kosmowskiego, w wyniku której powstała imponująca barokowa budowla. Do dzisiaj jednak doskonale widać fragmenty romańskiego muru z ciosów granitowych sprzed kilkuset lat. Sam klasztor niestety rozebrano w 1836 roku przez władze pruskie.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.