Woźniki

Wieś leżąca w powiecie grodziskim w gminie Grodzisk Wielkopolski. Pierwsze informacje o wsi w źródłach pisanych pochodzą z 1393 roku i wspominają o istniejącej w pobliżu wsi kaplicy pw. św. Franciszka. Pierwotnie była to osada służebna, której mieszkańcy świadczyli usługi transportowe na rzecz pobliskiego grodu kasztelańskiego w Drużyniu lub Modrzu. Wieś dzieliła się wówczas na Woźniki Górne (przy klasztorze) i Woźniki Dolne, tam gdzie istnieje obecnie. W 1660 roku Maciej Kazimierz Łodzia Rogaliński aktem fundacyjnym przekazał wzniesiony przez siebie wcześniej drewniany kościół i klasztor zakonowi reformatów ze Śląska. Wpływ na decyzję o fundacji miała prawdopodobnie jego żona, czyli Anna Mielżyńska. W okresie międzywojennym ostatnim właścicielem majątku był Andrzej Kurnatowski.

Klasztor

Historia tego miejsca położonego wśród gęstych lasów, wydawałoby się, że z dala od cywilizacji, jest tak samo ciekawa, co dramatyczna. Tak stare miejsce ma także swoją legendę. Jedna z nich mówi, że pastuszkom pasącym bydło na łące ukazał się św. Franciszek. Zamiast się ucieszyć, ci się przestraszyli i uciekli. W tym samym czasie św. Franciszek usłyszał z daleka wołanie o pomoc. Był to wędrowiec, który ugrzązł w bagnie. Święty podpłynął łódką i go uratował. Za tak wielką przysługę uradowany człowiek poprzysiągł, że na pobliskim wzgórzu postawi kaplicę. Wzgórze nazywa się na pamiątkę tego wydarzenia…. Wyrwał, ponieważ wzywając pomocy wędrowiec wołał: „święty Franciszku, wyrwij mnie”. Łódź na pamiątkę została umieszczona na małej wieżyczce na dachu kościoła. Inna, podobna historia, zamiast sytuacji z bagnem opowiada o uratowaniu przed wilkami.

Wracając jednak do historycznych faktów, początki woźnickiego klasztoru sięgają XVII wieku, chociaż kult religijny w tym miejscu to dużo starsze dzieje. W 1706 roku rozpoczęto budowę nowego murowanego kościoła z inicjatywy Mielżyńskich. Autorem projektu świątyni był znany architekt Jan Catenazzi. Front kościoła zainspirowany jest tylną fasadą poznańskiej fary. Prace prowadził brat Mateusz Osiecki. Budowę ukończono w 1723 roku, chociaż nie bez problemów, bo wcześniej wybuchł tutaj pożar. Po świątyni przyszedł także czas na klasztor, ponieważ stare, drewniane budynki groziły zawaleniem. Po zgromadzeniu odpowiednich funduszy prace pod kierunkiem Jana Adama Stiera ruszyły w 1727 roku. Fundatorem założenia był kasztelan kaliski Michał Raczyński. Budowa trwała do 1741 roku, następnie wzniesiono mur klasztorny oraz kamienną figurę NMP. Przez kolejne trzydzieści lat kompletowano wyposażenie wnętrza. Poświęcenie kościoła przez bpa Władysława Wierusza Walknowskiego miało miejsce 17 lipca 1774 roku. Do końca XVIII wieku udało się tutaj zgromadzić pokaźną bibliotekę i uruchomić własną drukarnię.

W 1836 roku los klasztoru, tak jak wielu podobnych miejsc, został przypieczętowany przez władze pruskie- wówczas to nastąpiła kasata zakonu. Ostatni zakonnik, który pozostał tutaj do śmierci w 1841 roku to Jan Chryzostom Chrzeliński. W międzyczasie właścicielami zabudowań stali się ówcześni dziedzice wsi, czyli Maciej i Konstancja Mielżyńscy. W klasztorze początkowo umieszczono diecezjalny zakład dla emerytów, a później także szkołę. Ostatecznie po kilku latach zrujnowane zabudowania zostały rozebrane. Zachował się jedynie obniżony o jedną kondygnację fragment skrzydła wschodniego. Kościół służył wówczas jako kaplica prywatna, w podziemiach urządzono rodzinny grobowiec. Z czasem było jeszcze gorzej, w 1926 roku władze kościelne uznały kościół za ruinę i zakazały sprawowania tu mszy, a podczas II wojny światowej urządzono tutaj magazyn. Podobną funkcję budynek pełnił także po 1945 roku. Wyposażenie wnętrza trafiło z czasem do różnych świątyń, dlatego też przetrwało do naszych czasów. Pierwsze pozytywne działania, mające na celu ratowanie zabytku, rozpoczęto dopiero pod koniec lat 50. XX wieku. W 1975 roku ks. kanonik Hieronim Lewandowski rozpoczął starania o odzyskanie zespołu klasztornego, co nastąpiło już rok później. Remonty przyspieszyły tempa, lecz w tamtych czasach na pewno było to ogromnie trudne zadanie. W efekcie prac odbudowano skrzydło północne oraz podwyższono do pierwotnej wysokości skrzydło wschodnie. W ciągu następnych lat udało się także przywrócić poprzednie wyposażenie.

Zadanie publiczne pn. „WOW- Wiedza o Wielkopolsce” jest współfinansowane ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu – Departament Edukacji i Nauki w ramach otwartego konkursu na realizację w formie wspierania zadań publicznych Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie edukacji w roku 2021.

Drogi miłośniku Wielkopolski, jest mi bardzo miło mi, że odwiedzasz moją stronę! Jeśli pomogłem Ci znaleźć potrzebne informacje, inspiracje do dalszych podróży lub po prostu spodobało się Tobie, to co robię, będę wdzięczny, gdy wesprzesz mnie stawiając mi wirtualną kawę. Takie wsparcie pomaga mi dalej kontynuować mój projekt.